Cehennem Kapısı, Türkmenistan’ın Ahal vilayetinde, Derveze ilçesinde yer alan ve “Jähennem derwezesi” olarak da bilinen bir doğal gaz krateri olduğu bildirildi.
Karakum Çölü’nün kalbinde bulunan bu krater, Türkmenbaşı şehrine yaklaşık 260 kilometre uzaklıkta ve resmi olarak Darvaza Doğal Gaz Krateri olarak biliniyor.
Yabancılar tarafından “The door to hell” yani “Cehenneme Giriş” olarak adlandırılan bu yapı, Ahal vilayetinin Derveze köyüne yakın bir konumda bulunur.
Köy, dünyanın dört bir yanından gelen turistler için popüler bir destinasyon haline geldi.
NASIL OLUŞTU?
Cehennem Kapısı aslen bir gaz krateridir ve neden sürekli yanmaya devam ettiği tam olarak bilinmemektedir. Ancak, geçmişte uzmanların bölgedeki gazı birkaç gün içinde söneceğini düşünerek yaktıkları tahmin edilmektedir. 1971 yılında Sovyet yönetimi, Orta Asya’da petrol arayışları sırasında jeologları görevlendirdi ve sondaj sırasında bir göçük meydana geldi. Bu göçükten zehirli olduğu düşünülen bir gaz (muhtemelen metan) sızdı.
Ekip, gazın etkilerini azaltmak amacıyla gazı yakmaya karar verdi ve böylece göçükteki gaz alev aldı.
Bazı kaynaklara göre bu olay 1960’larda gerçekleşti ve gaz o zamandan beri yanmakta.
Türkmenistan’ın dünya gaz rezervlerinin yüzde 6’sına sahip olması, kraterin uzun süreli yanışını açıklamakta.
2010 yılında Türkmenistan Cumhurbaşkanı Gurbangulu Berdimuhammedov, kraterin kapatılmasını emretti, ancak bu emir yerine getirilemedi. 2013 yılında National Geographic’in Kanadalı kaşifi George Kourounis, çukura inen ilk insan oldu ve deneyimini “ateş kolezyumu” olarak tanımladı.
Kourounis, çukurda binlerce küçük ateş topu ve jet motoru gibi bir gürültü olduğunu belirtti.
TURİZME AÇIK
Sovyetler Birliği’nin dağılmasından bu yana 30 yıl geçmesine rağmen, Türkmenistan hala az ziyaret edilen bir ülke olmaya devam ediyor.
Yılda sadece 12-14 bin turist, 50 farklı ülkeden ülkeyi ziyaret ediyor.
Türkmen yetkililer, Derveze gaz kraterinin turizme olumlu katkılar sağlayacağını ve bölgenin ekstrem sporlar için bir eko-turizm alanına dönüşebileceğini umuyorlar.
DARVAZA GAZ KRATERİ’NİN SÖNDÜRÜLME ÇABALARI
Türkmenistan’ın kuzey steplerinde bulunan ve 1970’lerden beri sürekli yanan Darvaza gaz krateri, “Cehennemin Kapısı” olarak da tanınıyor.
Kraterin oluşum süreci kesin olarak bilinmemekle birlikte, mühendislerin geçmişte zehirli gazların yayılmasını engellemek amacıyla krateri ateşledikleri ve bu yüzden yıllardır yanmakta olduğu düşünülüyor.
Türkmenistan Cumhurbaşkanı Serdar Berdimuhamedov, 2022’de kraterin yerel hava kalitesine olan etkileri nedeniyle söndürülmesi gerektiğini duyurdu.
Bu açıklamadan sonra maceraperest George Kourounis, özel koruyucu giysiler giyerek kraterin içine giriş yaptı.
KRATERİN KAPATILMASI İÇİN ULUSLARARASI İLGİ
Aşkabat’ta düzenlenen “Türkmenistan’ın Petrol ve Doğal Gazı” temalı uluslararası yatırım forumunda, Darvaza gaz kraterinin kapatılması konusu ele alındı.
Türkmenistan Doğal Gaz Araştırma Enstitüsü Direktörü Bayrammyrat Pirniyazov, forumda yaptığı açıklamada, jeolojik yapının Türkmen bilim insanları tarafından incelendiğini ve kraterin yaklaşık yarım yüzyıldır yanmakta olduğunu belirtti.
Pirniyazov, bölgede büyük miktarda doğal gazın yanmakta olduğunu ve çevreye zarar verdiğini, bu nedenle kraterin kapatılmasının planlandığını ifade etti.
Türkmen bilim insanlarının, gazın çıkarılması ve atmosfere kontrolsüz gaz emisyonlarının azaltılması için eğimli bir kuyu açmayı önerdikleri belirtildi.
Forumda, Belarus ve Slovenya’dan bilim insanlarının projeye katılmak istedikleri ve Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası Başkanı Odile Renaud-Basso’nun, zararlı emisyonların azaltılmasında iş birliği yapmaya ve kraterdeki doğal gaz sızıntısını durdurmaya yardım etmeye hazır olduklarını açıkladıkları bildirildi.
HOLLYWOOD DUBLÖRÜ İLE HAZIRLIK
Kourounis, kraterin içinde kendini adeta yabancı bir gezegende gibi hissettiğini söyledi.
Hazırlık sürecinde, ısıya dayanıklı bir elbise, solunum cihazı ve tırmanma kayışı kullandığını belirtti.
Ayrıca, Hollywood filmlerinde dublörlük yapan bir kişiyle çalışarak alevlerin yakınında panik yapmamak için pratik yaptığını ifade etti.
Kourounis, krateri ilk gördüğünde, geniş bir çölün ortasında yer alan bu devasa yanan çukurun kendisine bir bilim kurgu filminden çıkmış gibi hissettirdiğini aktardı.
